-КОРОНАВИРУС, ТОМУУГИЙН ШИНЭ МУТАЦИТ ВИРУСИЙН ХУВИЛБАР ҮҮСЧ БОЛЗОШГҮЙ БАЙНА-

ХӨСҮТ-ийн Вирус судлалын лабораторийн вирус судлаач Г.Цогзолмаатай ярилцлаа.

-Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсад аль төрлийн вирус зонхилон тархаж байна вэ. Наймдугаар сараас хойш өвдсөн хүмүүсийн ихэнх нь дельта хувилбараар өвдсөн гэж ойлгож болох уу?

-Тийм ээ, манай улсад коронавирусийн дельта хувилбар наймдугаар сараас эхлэн тархаж эхэлсэн. Уг хувилбарын тандалтыг хөдөө орон нутаг, нийслэлд тогтмол хийж байгаа. Дельта хувилбарын тархалтын байдал наймдугаар сарын сүүлээр манай улсын хэмжээнд 30-50 хувийн тархалттай байсан бол өнгөрсөн долоо хоногийн байдлаар 70-90 хувь болоод байна. Дельта хувилбар нь халдварлах чадвар маш өндөр учраас нийт тархалтын эзлэх хувь ч мөн адил хурдацтай нэмэгдэж байна. Дэлхийн ихэнх улсад дельта хувилбарын тархалт 95 хувиас дээш болоод байна.

-НЭМҮТ-ийн Анагаах ухааны доктор Б.Сувд “Томуу, томуу төст өвчний улирал ирж байгаа, өнгөрсөн жил хөл хориотой байсан тул эргэлтэд ороогүй вирус одоо эргэлтэд орох магадлалтай гэсэн тооцоог хийсэн” гэж ярьсан. Эргэлтэд ороогүй вирусийн тухай дэлгэрэнгүй ярихгүй юу?

Коронавирусийн халдварын шинж тэмдэгтэй төстэй шинж тэмдэг илэрсэн ч, шинжилгээгээр коронавирусийн халдвар батлагдахгүй тохиолдлууд сүүлийн үед ихэсч байна. Эдгээр нь томуу, томуу төст өвчний үүсгэгч вирусийн халдвар байх боломжтой. Сүүлийн хоёр долоо хоногийн байдлаар, томуу, томуу төст өвчний харуулдан тандалтын нэгжээс ирсэн томуу, томуу төст өвчний тандалтын сорьцны 30-50 хувьд риновирус илэрч байна. Ингэхээр коронавирусийн халдварын хажуугаар томуу, томуу төст өвчний халдвар зэрэг эргэлдэж эхлээд байна.-Томуу, томуу төст өвчин коронавирусийн халдвартай хавсарвал ямар аюултай вэ?

-Томуу, томуу төст өвчний үүсгэгч вирус болон коронавирусийн халдвараар хамт өвдвөл ямар аюултай байж болох талаар эрдэмтдийн олон таамаглал байна. Хамгийн аюултай байж болох хувилбар нь шинэ мутацит вирусийн хувилбар үүсч болзошгүй гэсэн таамаглал байна. Зарим судалгаагаар риновирусийн халдвар авсны дараа коронавирусийн эсийн доторх олшролыг хориглож байна гэсэн үр дүн гарсан байна. Яг одоогоор хавсарсан халдварын дараах аюулыг хэлэх боломжгүй байна.

-ДЭМБ-аас коронавирусийг нутагшмал байдлаар үлдэх эрсдэл өндөр байгааг хэлж байсан. Нутагшиж үлдэх үү?

-Тийм ээ, коронавирусийн халдвар нь нутагшин үлдэх эрсдэл маш өндөр байна. Бидний мэдэж байгаагаар, уг халдварын эсрэг одоо хэрэглэж буй вакцинжуулалт нь өвчний хүндрэлээс урьдчилан сэргийлж, нас баралтыг бууруулж байна. Гэсэн ч вакцинжуулалтад хамрагдсан хүмүүс халдвар тээх, хөнгөн хэлбэрээр өвдөх нь түгээмэл байна. Мөн хоёр дахь, гурав дахь халдварын тохиолдлууд ч бүртгэгдэж байна. Иймээс коронавирусийн халдвар бусад томуу, томуу төст өвчний үүсгэгч вирусийн адил нутагшин үлдэж, байнгын эргэлтэд байх магадлалтай байна.

-Вакцины гуравдугаар тунгаа хийлгэсэн маш олон иргэд халдвар авч байна. Гурав дахь тунгийн ач тус нь юу юм бэ?

-Коронавирусийн халдварын эсрэг вакцинжуулалт дэлхий нийтээр хийгдэж, мөн дархлаа сэргээх гурав дахь тунгийн вакцинжуулалт ч олон оронд эхлээд байна. Одоо дэлхий нийтээр хэрэглэж буй коронавирусийн халдварын эсрэг вакцин нь удаан хугацаанд хамгаалах идэвхтэй байж, халдвараас хамгаалж чадахгүй байна. Гурав дахь буюу дархлаа сэргээх тун бол халдварын эсрэг хамгаалах идэвхийг нэмэгдүүлж, илүү удаан хугацаанд дархлаа тогтцыг бий болгох ач тустай. Вакцинжуулалт нь халдвар авах эрсдэлээс бүрэн хамгаалахгүй хэдий ч халдварын улмаас өвчний хүндрэх эрсдэлийг бууруулж байна.

-Коронавирусээр өвдөөд эдгэсэн хүмүүст ойролцоогоор ямар хугацаанд дархлаа тогтох вэ?

-Коронавирусийн халдвар авсны дараах дархлаа тогтцыг анх халдвар эхэлсэн цагаас эрдэмтэд судалсаар байна. Халдварын дараах өвчний хүнд хөнгөний зэргээс хамаарч дархлаа тогтоц харилцан адилгүй байгаа. Хүмүүсийн дунд дархлаа тогтчихвол халдвар дахин авахгүй гэсэн хуурамч тайвшрал их үүсээд байна. Халдвар авсны дараа болон вакцинжуулалтын дараа дархлаа тогтох хэдий ч дахин халдвар авах боломжтой.

-Коронавирусийн халдвараар хоёр, гурав дахь удаагаа өвдөж байгаа хүмүүс хүнд өвдөж байна гэсэн яриа байна. Энэ үнэн үү, ер нь хүмүүс дахин өвдөхгүйн тулд юун дээр анхаарах ёстой бол?

-Дээр дурдсанчлан коронавирусийн халдвараар давтан өвдөх тохиолдол нэмэгдэж байна. Одоогийн мэдэгдэж байгаа датанаас харахад зарим тохиолдлын хувьд хоёрдогч халдварын хүндрэлийн зэрэг эхний халдвараас хөнгөн байсан бол зарим тохиолдолд хүндэвтэр илрэх тохиолдлууд ч байна. Энэ нь вирусийн хувилбартай холбоотой байх боломжтой.

-Манай улсын халдвар, нас баралтын түвшин бусад улс орнуудтай харьцуулахад ямар байна вэ?

-Дэлхий нийтээр дельта хувилбарын давлагаатай холбоотойгоор халдварын тохиолдол өндөр түвшинд хэвээр байна. Манай улсын хувьд, нийт хүн амын дундах тархалтын хэмжээгээрээ дэлхийд халдварын тархалт өндөртэй орны тоонд орж байна.

-Түүнчлэн БНХАУ

хилээ хаачихлаа, вакцин хийгээд байгаа мөртлөө ямар учраас хилээ хааж байгаа юм бол. Энэ тал дээр та мэргэжлийн хүний хувьд юу гэж харж байна?

-БНХАУ-ын коронавирусийн халдварын тархалтын тохиолдол бага, одоо бүртгэгдэж байгаа тохиолдлын ихэнх нь зөөвөрлөгдсөн тохиолдлууд байгаа. Дэлхийн бусад улсуудтай харьцуулахад БНХАУ нь коронавирусийн халдварын тохиолдолгүй “Ногоон бүс” юм. Тэгэхээр дотооддоо халдвар алдахгүй байх бүх л арга хэмжээг авч байгаа болов уу.

САНЖААГИЙН ЛХАМСҮРЭН