Монгол Улсад долдугаар сарын 11-ний өдрөөс эхлэн Наадам гэх хувьсгалын өдөр буюу Зуны баярыг тэмдэглэж эхэлсэн бөгөөд энэ нь монгол хүний амьдралын гол үйл явдлуудын нэг юм. Бүх соёл иргэншсэн ертөнцөөс тусгаарлагдсан албан ёсны Оросын хувьд энэ нь хөрш зэргэлдээ, ерөнхийдөө найрсаг улстай харилцаагаа бэхжүүлэх сайхан боломж байв.

Наадам бол монголчуудын гол баяр байх. Гэсэн хэдий ч Төрийн Думын депутатуудын төлөөлөгчид нэрийг нь ч зөв тогтоосонгүй. Гурвуулаа нийгмийн сүлжээнд түүнийг тува маягаар Наадым гэж бичжээ.

Түүгээр ч зогсохгүй, хоёрдугаар сарын 24-нөөс хойш ийм оролдлогыг бүс нутгуудад удаа дараа зарласан- Буриад том форум зохион байгуулж, Красноярск VIP-ийн томоохон төлөөлөгчдийн хамт тал нутгийн оронд очсон. Улстай эдийн засгийн холбоо тогтоохын тулд Наадамд төрийн тэргүүдээс илгээхийг бурхан хүртэл хүссэн байх. Эрх баригчдын байршилгүйгээр Орос зүүн хэсэгтээ сүүдрийн төдий ч импортгүй үлдэж магадгүй. Тиймээс Орос хүнээ илгээсэн. Ер нь бол илгээхгүй байсан нь дээр байсан юм. Засгийн газрын төлөөлөгчийг хэн ч хүлээж аваагүй, энэ нь Гадаад хэргийн сайд С.Лавровын Улаанбаатарт хийсэн оролдлогыг зарчмын хувьд үгүйсгэж байна. Хэдхэн хоногийн дараа Кремль бүхэл бүтэн улсын үндэсний, маш чухал баярыг үл тоомсорлож байгааг харуулах байсан юм бол тэр яах гэж айлчилсан юм бэ?

Төрийн Думаас хэнийг ч явуулах хэрэггүй байсан юм. Ерөнхийлөгч Хүрэлсүхийн албан ёсны урилгад доод танхим гурван депутатаа илгээсэн. Тэгээд элч нараа ахан дүүс Монголдоо баяр хүргэж, харилцаагаа бэхжүүлэх биш доромжлох гэсэн юм шиг сонгожээ.

Эхнийх нь Тува улсын тэргүүн асан Шолбан Кара-Оол бөгөөд тэрээр 16 жилийн турш бүгд найрамдах улсыг удирдсан. Энэ хугацаанд Туваг гадныханд ээлгүй, гэмт хэрэг, анти-рейтингээр тэргүүлдэг улс болгожээ. Кызыл Оросын хамгийн муу хотоор удаа дараа шалгарч байсан нь үндэслэлгүй биш юм.

Хоёр дахь нь Буриадын Спортын сайд асан Вячеслав Дамдинцурунов бүгд найрамдах улсад ямар ч ашиг тус авчраагүй, дараа нь найзын шугамаар их хүчин чармайлтаар Думд орсон хүн.

Зүүнээс баруун тийш: Султан Хамзаев, Ухнаагийн Хүрэлсүх, Шолбан Кара-Оол, Вячеслав Дамдинцурунов, Искандер Азизов

Гурав дахь нь Дагестаны депутат Султан Хамзаев. Ноён хэн ч биш. Тэр хэзээ ч хэвийн албан тушаал хашиж байгаагүй бөгөөд анх Псков мужаас арай гэж Төрийн Думд шахагдсан нэгэн. Дараа нь холбооны жагсаалтад багтаж нэгдүгээр сарын 1-нд архи худалдаалахыг хориглосон гэх мэт утгагүй зүйлд сонгомол албан тушаал хашдаг. Хоёрдугаар сарын 24-өөс хойш Орост гадаадын сурталчилгааны самбарыг хориглох хэрэгтэй гэж хашгирч байсан ба Кремль хүртэл ийм хэмжээний галзуурлаас айж, дөрөвдүгээр сарын дундуур С.Хамзаевын амыг хаажээ.

Хэрэв эхний хоёр нь Монголтой хил залгаа бүс нутгийн депутатуудын хувьд ядаж шууд бусаар хамааралтай бол Авлигатай тэмцэх хороонд цагийг дэмий өнгөрөөдөг Дагестан С.Хамзаев гадаадад томилолтоор явах ээлжээ авсан залуу шиг л харагдаж байна.

Түүнийг Монгол руу явуулдаг нь татвар төлөгчдийн мөнгийг үрэх хамгийн тэнэг арга юм.

Харин нөгөө хоёрыг нь Улаанбаатар руу явуулахын утга учрыг хэт үнэлж болохгүй. Кара-Оол Тувагийн тэргүүний суудалд 16 жил суусан бөгөөд энэ жилүүдэд Монгол Улстай харилцаагаа бэхжүүлэх талаар огт юу ч хийгээгүй. Тэд ийм хүн байдгийг бараг санахгүй байгаа бөгөөд тэрбээр Ерөнхийлөгч В.Путинээс арай бага хугацаанд тал хээрийн оронтой хил залгаа бүс нутагт суусан байж түүнтэй бага хэмжээний худалдааны эргэлт ч хийгээгүй.

В.Дамдинцуруновын хувьд зөвхөн хувийн ажлаар Улаан-Үд орох зорилготой байсан байх. Бүгд найрамдах улсын спортын сайдын салбарт юу ч хийгээгүй, Төрийн Думын сонгуулийн өмнө ямар ч мэтгэлцээнд ам нээгээгүй тэр хэлэлцээрч, лоббич хүн биш. Энэ хоёрын өмнөөс баяр хүргэх үг хэлүүлэх гэж С.Хамзаевыг илгээсэн бололтой. “Архигүй Орос”-ын удирдагчийн хувьд нөгөө хоёрыгоо улсын мөнгөөр архи уулгахгүй хянах үүрэгтэй байсан байх.

Энэ нь мэдээж Монгол руу чиглэсэн нулималт биш юмаа гэхэд бүрэн бүтэлгүйтэл ичгүүртэй явдал боллоо. Бүхэлдээ Оросын энэ улсад чиглэсэн бодлого ийм л байна. Бид тантай эдийн засаг, худалдааны харилцаа тогтоохыг үнэхээр хүсч байгаа тул үүний төлөө нэг аймгийн чуулга уулзалт зохион байгуулж, танд хоёр засаг даргаа илгээе; бид гэрээгээ маш их үнэлдэг тул та бүхэнд амласан хийн хоолой тавих ажлыг цуцлая; бид таныг стратегийн түнш гэж үздэг тул Улаанбаатарт тэтгэврээ хүлээж буй Искандер Азизов өвөөг элчин сайдаар үлдээх болно.

Тийм ээ, бид тантай харилцаагаа хөгжүүлэхийг үнэхээр хүсч байна, тиймээс уйдахгүйн тулд нэг авлигач, нэг хэн нэгний хамаатан садан, нэг хөгжилтэй Дагестан залуутай хамт илгээе.

Babr24.com:  Андрей Светлов, улс төрийн ажиглагч

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин