Манай салбарын нэг "лүүзэр" хүүхэн гарч ирсэн. Бараг шахуу Гантөмөр судлаач болсон. Өөрийнхөө харсныг л хашгирдаг, хашгирсан болгоноо бусдаар хүлээн зөвшөөрүүлдэг. Арваад жилийн өмнө арай эгчмэд лүүзэр нь Х.Тэмүүжинг нэг хэсэг “судалдаг” байв. Тэр үедээ л энэ хоёр нь нам дотроо арай нэг “гялгар” нь, нүүр царай нь байлаа. Тийм болохоор нам дотроосоо ч энэ хоёрыгоо зодно, гаднаас нь ч сайхан дэвсэлнэ. Х.Тэмүүжинг Хууль зүйн сайдаас буулгах гэж намаараа хөдлөөд эцэст нь Н.Алтанхуягийн Засгийн газрыг огцруулж байж бах таваа хангасан. АН-ын ах нар ийм л новшийн зүйл хийдэг байлаа. Одоо Л.Гантөмөр дээр энэ гал ирж байх шиг. 

Сүүлийн үед АН-ын залуучуудын зүгээс “Л.Гантөмөр л биш юм байна, өөр хэн ч байсан яахав” гэсэн яриа чих шүргэх болов. Больё, буцъя гээд хурал хуй зохион байгуулаад, жагсаж цуглаад бужигнуулчихаагүй ч соошил дээр групп энэ тэр байгуулчихсан үзэж тарж байна гэнэ дээ. “Өөр хэн ч байсан яах вэ” гэдэг нь аргагүй, өөр хэн ч байгаад нэмэргүй л гэсэн үг. 

Яагаад гэвэл өнгөрсөн гурван жилийн дотор гурав тасарчихаад байсан (түүнээс ч өмнө эхэлсэн дээ, идээ бээр нь ил гарсан нь сүүлийн гурван жил) АН-ыг нэгтгэж нийлүүлсэн хүн нь Л.Гантөмөр. Гурав тасарсан АН анх удаа нийлж хуралдаад, тэндээсээ олонхийн санал авч гарч ирсэн албан ёсны дарга нь Л.Гантөмөр. “Тамгатай хутагт” гэдэг шиг АН-ын ганц тамгатай дарга. Тэгээд олонхиороо гаргаж ирсэн Л.Гантөмөрийгөө зайлуулчихаар үлдсэн цөөнх нь даргаа сонгоно гэсэн үг үү? Тэгвэл намын олонхи нь яах, хаачих ёстой юм бол?

Яг үнэндээ бол сүүлийн хоёр парламентад “үсгүй” шахуу хусуулсан АН-ынхан Л.Гантөмөрийг АН-ын дарга болсны дараа анх удаа парламентын олонхийн шийдвэрт нөлөөлж чадсан нь сая УИХ-аар баталсан Үндсэн хуулийн өөрчлөлт байлаа. 76 гишүүнийг 152 болтол дааблдаад тал хувийг нь намын жагсаалтаар оруулж ирнэ гэсэн МАН-ын Засгийн газрын шийдвэрийг 126 болтол буулгаж, “мажоритари тойрог дээрх мандат нь олонх байхгүй болдоггүй юмаа. Ард түмэн наадхыг чинь дэмжихгүй шүү” гэж ятгаж байж 60:40 дээр буулгасан. МАН давуулж тонгороод 76-гаа 78 болгож, хоёр мандат луйвардсанаас биш. 

Үүнээс өөрөөр өнгөрсөн хоёр парламентын хугацаанд АН хэзээ, яаж олонхийн шийдвэрт нөлөөлж байсан бэ?

"АН сөрөг хүчин учраас Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг дэмжих ёсгүй, гишүүдийн тоог нэмэх ёсгүй, мажоритариараа сонгуульд орвол МАН-ыг яг алах байсан юм" л гэнэ. Гэтэл сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөх, гишүүдийн тоог нэмэгдүүлэх, парламентын чадавхийг нэмэгдүүлэх чинь АН-ын аль арав гаруй жилийн өмнө тавьсан зорилт, эхлүүлсэн бодлого биз дээ. 2012 оны сонгуулиас хойш л ярьж байгаа. Тэгээд одоо “МАН-д ашигтай тусах гээд байгаа учраас мань чинь болилоо” гэх үү? Улс төрийн нам ийм ухвар мөчид, эргэж буцсан бодлоготой байж болохгүй. МАН ч гэсэн “Түүхэн шийдвэр гаргалаа. Төрийн шинэчлэлийг эхлүүллээ” энэ тэр гэж огших хэрэггүй. Тэгж яривал хоёр сонгууль, найман жилийн өмнө МАН-ын өөрийнх нь түлхэж унагасан шинэчлэл шүү дээ. МАН-ын хувьд энэ шинэчлэлийг найман жилээр ухрааснаас өөр гавъяа байхгүй. 

АН-ынхан ч гэсэн үргэлж нэг гуйлгачин "сөрөг хүчний байр суурь" ярьдгаа болих хэрэгтэй. Хагас дутуу ч гэсэн нэг, хоёр удаа (МАН, МАХН-тай хамтарсан) эрх барьж үзсэн, ингэхдээ чамлахааргүй олон шинэчлэлийг авчирсан намын хувьд эрх баригч намын түвшинд бодлого гаргах, ярих ёстой. Л.Гантөмөр үүнийг л хийж байгаа. Харин сүүлийн долоон жил гудамжинд хэвтчихсэн, ах нар нь хоорондоо "бөөрөө гаргалцаад" юу ч биш болгосон намыг эргэж цуглуулна, эвд нь оруулна гэдэг Л.Гантөмөр байтугайд нь хэтийдсэн ачаа, даалгавар. “Хаая” гээд чангахан гуугалчихаар хуйлраад тойроод ирдэг адуу мал биш, ямар. Үүнийг хийхэд цаг хугацаа, хүний хүчин зүйл хэрэгтэй. 

"Болохоо байлаа" гээд байгаа нөхдийн ихэнх нь “Женок”-ийн хүмүүс байна гэнэ ээ. Хэзээ мөдгүй ялын тогтоол сонсоход бэлэн болчихсон хүн намаа боддоггүй юм гэхэд ядаж амиа бодоод холуур явж болно доо. АН амьтай байж “Женко” намтай байна, намтай байсан цагт хэзээ нэг өдөр нар харна гэдгээ бас тооцох ёстой биз дээ. Эсвэл нөгөө “Женок”-ийнхоо хусмаар амиа зогоодгууд нь нөгөөхөө үгүйлээд, өлсөөд эхэлчихсэн юм уу?

"Л.Гантөмөр арай сул юмаа" гэнэ. Тэгээд нөгөө “чанга гар” нь хэн юм, яг юу хийх ёстой юм. АН бол гишүүддээ тулгуурласан нам аа. Хүний эрх, хувийн өмч хоёр бол АН-ын хамгаалах ёстой үнэт зүйл шүү. Үүний төлөө АН явна аа л гэлээ. Үүнээс өөр юу хэрэгтэй юм. Тэр өмчийг нь МАН-ын гишүүдээс булааж аваад (яг өөрсдийнх нь булаасан шиг) АН-ын гишүүдийн өмнө авчирч хаях ёстой юу? МАН-ын гишүүдийг толгой дараалан цаазлах уу? Эсвэл зүгээр л Л.Гантөмөр намын дарга болж байхад бид, би яагаад болдоггүй юм гэсэн хоосон мөчөөрхөл яваад, араас нь ах нар нь түлхээд байна уу?

Түүнийхээ оронд ирэх сонгуульд АН ямар бодлоготой, хөтөлбөртэй оролцох билээ, юу хийх ёстой билээ, намаа яаж дэмжиж ажиллах вэ? гэж бодож, сэтгэж ажиллах ёстой цаг. Боломж олдвол, шалтаг гарвал хөнжилдөө хөлөө жийлцдэг өнгөрсөн жилүүдийнхээ алдааг давтах, дахин эхлүүлэх цаг лав биш. Үүнийг АН-ын төлөө биш, АН дахин сэргэж төрийн бодлого, үйл ажиллагаа хяналттай, тэнцвэртэй яваасай, төр нь иргэдээ хавчиж гадуурхдаг, хааж боодог биш, итгэж дэмждэг, иргэддээ үйлчилдэг төр байгаасай гэсэн жирийн иргэдийн хүсэл мөрөөсөл, хүлээлтийн төлөө хэлж байгаа юм.

Тийм атал эрх баригч намаас сөрөг хүчнийхээ удирдлага руу хийж байгаа дайралт, зорилтот пиарт итгэж үнэмшээд, итгэсэн дүр эсгэж сэвж дэвээд “АН баларлаа, АН-ын дарга намаа балалчихлаа” гэх нь эсрэг намд л ашигтай, амттай тусна л даа.

inews.mn