Байгаль орчны салбар бие даасан яамтай болсны 30 жилийн ой энэ жил тохиож байна. Төв аймгийн Ойн байгууллагад дарга, ерөнхий инженерийн ажлыг 40 гаруй жил хийсэн, аймгийн Байгаль орчны иргэний зөвлөлийн дарга А.Доржсүрэн гуай ойгоо угтаж, хуваалцсан дурсамжийг хүргэж байна.

1988-оноос өмнө байгаль хамгаалах төрийн байгууллага нь орон нутагт ойн аж ахуйн байгууллага л байлаа шүү дээ. Ойн ангийн баяглийг хамгаалах, байгалийн алив зөрчилийн эсрэг тэмцэж, хяналт тавих, шийдвэрлэх ажлыг ойн аж ахуйн инженер техникийн ажилтнууд л гүйцэтгэж, нуруун дээрээ үүрч явсан. Ойн байгууллага ойжуулагч ажилчинаасаа яамны сайд хүртэлх бүгд мэргэжлийн мэргэшсэн хүмүүс, дээд шатандаахамгийн шалгарсан мэргэжилтнүүд нь ажилладаг байлаа. Тэр үед ойн хуулийн зөрчил бага, түймэр гарсанч хөнөөл нь бага, ойн хортоны хөнөөл бараг гардаггүй байжээ. Энэ бол ойтой зөв технологиор харицаж ашигладаг байсантай ч холбоотой байсан байж болох юмаа.

Улс орон нийгэм эдийн засгийн шинэ тогтолцоонд шилжлээ. 1988 оны 1-р сарын 1-нд аймгийн ойн байгууллага хоёр хуваагдаж модны үйлдвэрлэлийн чиглэл нь Хүнд үйлдвэрийн яаманд шилжилж, ойн аж ахуйн чиглэл нь цаг уурын байгуулагатай нийлж Аймгийн Байгаль орчныг хамгаалах газар байгууллагдаж ерөнхий инженерээр нь томилогдон ажилласан юм. Ойн салбарыг хоёр хуваасан нь гэр бүлийн амьдралыг бусниулж эхнэр, нөхөр хоёрыг салгаж тусад нь амьдаруулсантай адил юм болсон тул байнга л нэг нь нөгөөдөө дутагдаж явсаар өдий хүрэхэд олигтой ч дэвжиж чадсангүй. 2000 он гэхэд мэргэжлийн ойн байгууллагууд байхгүй болж, мэргэжлийн удирдлагын дотоод хяналт алга болсон юм. Улс орныг хангаж байсан модны үйлдвэрүүд устаж, оронд нь мэргэжлийн чадамжгүй хүчин чадал мөхөс хувийн модны аж ахуйн нэгжүүд олноор бий болов. Олон мянган ажилгүйчүүдийн амьдралын үндэс нь зарж борлуулж иддэг бараа нь ой, ангийн баялаг болсоноор амьдрах орчны ногоон бүсийн ой мод ихээр сүйтгэгдэж, олон зуун мянган гаагаар ой хортонд нэрвэгдэж, түймэрт шатаж, буга , булга, тарвага ан амьтад устахад хүрч хөвчийн ойд бугын дуудлага сонсогдохгүй гунигтай олон жилүүдийг өнгөрүүлж байлаа. Монгол орны амьд байгаль ой мод ан амьтад сүйтгэгдсэн хүйтэн үе өнгөрч байх шиг байна. Байгаль орчны нэгдсэн бодлого хэрэгжиж, төрөөс бодлогын шинчлэлт хийж, олон чухал шийдвэрүүд гаргаж хэрэгжүүлж ирлээ. Сум дундын ойн ангиуд байгуулагдаж байна. Байгаль хамгаалагчид морь унадаг байсан бол мотоцикль, машин унадаг, дээд боловсролтой болж, техник хэргэслэл, харилцаа холбоо хангамж нь сайжирч, мэргэжлийн хяналтын мэргэшсэн байцаагч нар ажилладаг болж хяналт хамгаалалтын хүчин чадал сайжирлаа. Орон нутгийн иргэд хамтран нөхөрлөл байгуулан ойн сан, байгалийн баялгаа гэрээгээр олон жилээр эзэмшин хамгаалдаг болсон нь Монголчууд бидний байгаль хамгаалах ёс заншил, язгуур эрх ашигт нийцсэн, ард иргэдийн идэвхи санаачилгыг өрнүүлсэн, төрөөс авч хэрэгжүүлж байгаа цоо шинэ зөв бодлого, арга хэмжээ хэрэгжиж байна. Манай аймагт 136 ойн нөхөрлөл 214 мянган га ойн сан газрыг гэрээгээр эзэмшин хамгаалж, зарим суманд ойн сангийнхаа 90 гаруй хувийг нөхөрлөл иргэдэд гэрээгээр эзэмшин хамгаалуулсан байна. Улсын онцгой өмч ойн баялаг иргэн хүний мэдэлд ирж хамгаалагдаж ашиглагдана гэдэг бол тэр бүр иргэн хүнд олдоод байх аз завшаан биш юм. Ойлгож зөв ашиглаж чадвал иргэн хүнд ирээдүй хойч хэдэн ч үедээ эрүүл сайхан байгальд амьдрах гайхамшигтай боломж олдож байгаа хэрэг. Үүнийг дагаад Монгол орны минь байгаль хамгаалал улам сайжрах учиртай. Харин цаашид ойн нөхөрлөлүүдийн мэргэжлийн мэдлэгийг сайжруулхад анхаарах нь чухал. Эндээс л бидний жинхэнэ ойчид, ойн мэргэжилтнүүд үе дамжин төрж, Монголын ойг авч явах хүмүүс төрөх ёстой гэж бодож байна.

Ойг нөхөн сэргээх, ойжуулах ажлыг ганцхан ойн аж ахуйн байгуулагууд хийдэг байсан бол одоо олон арван аж ахуйн нэгж, ТББ, ард иргэд хийдэг болж өргөжив. 1930-1960-аад онд Туул голын эхээс их хэмжээний мод бэлтгэсний уршгаар доройтолд ороод байсан ойн сан газарт ойн нөхөн сэргээж, ойжуулах ажлыг хийсэн нь Туул голын экологийг хамгаалах хамгийн бодит ажил байлаа. Төв аймагт ой хамгаалах талаар хийсэн хамгийн том ажил бол Хан Хэнтийн дархан цаазтай газрыг байгуулсан явдал юм. Хэнтий нуруунд ДЦГ-г байгуулах санаачилгийг гаргаж, ДЦГ байгуулах үндэслэл төслийг ойн эрдэмтэн доктор Г.Цэдэндаштай хамтран боловсруулж, 1.2 сая га ДЦГ-ын хилийн цэсийн төслийг өөрийн биеээр хийж Хан Хэнтийн ДЦГ байгуулах үндэслэл төслийг аймгийн байгаль орчныг хамгаалах холбоо ТББ-ын хүчин чадал боломжийг ашиглан, Аймгийн Ардын депутатын хурлын тэргүүлэгчдээр дэмжүүлэн уламжлан БНМАУ-ын бага хурал, Байгаль орчны Хяналтын улсын хороонд 1991 онд өргөн барьсан юм. Өргөн барьсан ДЦГ байгуулах үндэслэл шат шатандаа хэлэлцэгдэн яригдсаар нэг жилийн дараа 1992 онд Хан хэнтийн дархан цаазтай газар байгууллагдсан юм. Үнэлэн хэлбэл:

1. Ойн хөвчийн хамгийн том дархан цаазтай газар байгууллагдав.
2. Монгол орны ойн сангийн 10 гаруй хувь дархлан хамгаалагдаж чадав.

Энэ бол орон нутагт ойгоо хамгаалах ажлын олон жил хийсэн ойн инженер хүний хувьд эх орныхоо байгаль хамгаалхад оруулсан арилашгүй мөнхийн үлдээсэн мөр бахархал минь юм. Байгаль орчны салбарын яам байгуулагдсаны 30 жилийн ойн мэндийг мөр зэрэгцэн ажиллаж байсан ойн салбарынхандаа болон байгаль орчны салбарт хүчин зүтгэгчдэдээ хүргэе. Энэ салбарын баяр нь байгаль орчоо хайрлах, хамгаалах сэтгэлтэй хүн бүхний баяр юм шүү.