-“ДӨРВӨН ХҮҮХЭД НЬ ААВЫГАА ОРООД ИРЭХ БОЛОВ УУ ГЭЭД БҮЛТИЙТЭЛ ХАРААД СУУЖ БАЙНА” ГЭВ-

Ослын газарт ОБЕГ-ын аврагчид ажиллаж байгаа нь 2019 оны 03.04

Төв аймгийн Заамар сумын Хайлааст багийн нутаг дэвсгэр Баянголын ам гэх газарт үйл ажиллагаа явуулдаг “Эко-Алтан Заамар” компанийн ил уурхайд осол гарч, дөрвөн хүн харамсалтайгаар амь насаа алдаад байгаа. Ослын газарт Онцгой байдлын ерөнхий газрын аврах ангийнхан ажиллаж байна. Осол гарснаас хойш дөрөв хоногийн байдлаар шороонд дарагдаж амь насаа алдсан дөрвөн хүний хоёрынх нь цогцосыг гаргасан талаар бид өмнөх дугаартаа мэдээлсэн. Онцгой байдлын аврагчдын гаргаж ирсэн хоёр цогцос насосчид байсан гэдгийг эх сурвалжууд хэлж байгаа. Тэгвэл эксковатор, бульдозерын жолооч нарыг гаргахаар ажиллаж байна. Тэднийг осол гарах үед техникээсээ гарч ирж амжаагүй. Тиймээс техникийн бүхээгт байгаа гэх урьдчилсан дүгнэлтийг гаргаад байгаа билээ. Тэгвэл өчигдрийн байдлаар Онцгой байдлынхан “Ослын газрын тодорхой хэсэгт шороон далан босгож, хаалт хийсэн. Хаалт хийсэн газрын усыг шавхаж багасгасан. Одоо хүний бүсэлхийгээр татсан ус байгаа. Мөн хоёр метр гаруй гүнзгий лаг шавар тогтсон байна. Шороонд дарагдсан эксковатор, бульдозер шороонд дарагдсан, ил харагдахгүй байгаа юм. Тус газарт хүнд даацын техник хүрч, үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй. Иймд карьерийн хана дагуулж шороон зам тавих ажил хийж эхэллээ” гэсэн юм. Гэхдээ шороон хаалт бүхий зам тавьж байгаа газрын хана бүхэлдээ их хэмжээний мөсөн бүрхүүлтэй байгаа гэнэ. Хананд нь бага зэргийн доргилт үүслээ гэхэд мөс нураад ороод ирэх эрсдэлтэй аж. Өөрөөр хэлбэл, Онцгой байдлын аврагчид амь насаа алдаж мэдэх нөхцөл байдалд аврах ажиллагаа явуулж байна. Дахин шороон нуралт үүсч, хананд барьцалдаж хөлдсөн мөс нурчихгүй бол өнөөдөр хоёр хүнийг гаргаж авах магадлалтай байгаа гэдгийг Онцгой байдлын ерөнхий газрын дэд дарга Б.Ууганбаяр мэдэгдсэн.

Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын дэд дарга Д.Энхсайхан 

Д.ЭНХСАЙХАН: ХИЙМЭЛ НУУРЫН УС ГАЗРЫН ХӨРСӨНД ӨӨРЧЛӨЛТ ӨГЧ, ШОРОО НУРАХЭРСДЭЛ БИЙ БОЛГОСОН

Осол юунаас болж гарах болов. Ямар хүчин зүйлээс шалтгаалж их хэмжээний шороо нурах болсон бэ гэдгийг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрынхан тогтоохоор ажиллаж байгаа. Мэргэжлийн хяналтынхан болон “Эко-Алтан Заамар” компанийнхан ослын талаар хоёр өөр мэдээллийг бидэнд өгсөн юм. Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын дэд дарга Д.Энхсайхан “Ослын шалтгаан нөхцөл байдлын урьдчилсан дүгнэлт гараад байгаа. Энэ талаар хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд тодорхой мэдээлэл өгөх боломжгүй байна. “Эко-Алтан Заамар” компанид эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа. Уурхайг тойроод зургаан хйимэл нуур бий болгосон байгаа. Тэрхүү нууруудын гурав нь устай байсан. Хоёр нуурын хувьд 60 орчим мянган метр куб устай байгаа. Харин нэг нуур нь зургаан мянга гаруй метр куб устай байсан. Бидний таамаглаж байгаагаар карьертайгаа ойрхон газарт усан сан байгуулсан. Хиймэл нуурын ус газрын хөрсөнд өөрчлөлт өгч, шороо нурах эрсдэл бий болгосон гэж үзэж байгаа. Гэхдээ нарийвчилсан, эцсийн дүгнэлт хараахан гараагүй байна. нуралт үүссэн шорооны дээжийг Улаанбаатар хот руу явуулсан. Удахгүй хариу нь гарах байх. 11 метрийн зузаантай 48 мянган метр куб шороонд гулсалт үүссэн гэж үзэж байна. “Эко-Алтан Заамар” компанийн хувьд дөрвөн лицензийн талбайтай. Заамар сум болон Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын нутагт хоёр лиценз байгаа. Осол гарсан Баянголын аманд хоёр байгаа. Өмнө нь Бүрэгхангай суманд байх уурхай байгаль орчны үнэлгээ дутуу хийсэн байна гэх шалтгаанаар үйл ажиллагааг нь зогсоож байсан. Харамсалтайгаар амь насаа алдсан дөрвөн хүний хувьд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу ар гэрийнхэнд нь нөхөн олговор олгох тооцоолбор гаргасан. Талийгаачдын хоёрт нь ажилласан жил, цалингаас нь шалтгаалж зуун хувь нөхөн олговор олгох юм билээ. Харин үлдсэн хоёр хүний ар гэрийнхний нэг нь 75, нөгөөх нь 50 хувийн нөхөн олговор авахаар байсан. нийгмийн даатгалын сангаас ч тодорхой хэмжээний мөнгө олгогдох байх” гэх мэдээллийг өгсөн юм.

НУУРЫН ТОГТСОН УСНААС БИШ, ГАЗАР ХӨДЛӨЛТӨӨС БОЛЖ ШОРООН НУРАЛТ ҮҮССЭН БАЙХГЭВ

Тэгвэл “Эко алтан заамар” ХХК-ийн захирал Н.Эрдэнэжаргал “2019 оны хоёрдугаар сарын 28-ны өдөр 16:00-17:00 цагийн орчимд манай уурхайд карьерын хана нурж гэнэтийн осол болсон. Карьерт нуралт үүсэх үед хоёр эксковатор, нэг бульдозер, гурван техникгүй ажилтан ингээд нийтдээ зургаан хүн байсан. Үүнээс нэг эксковаторын операторчин, техникгүй ажиллаж байсан нэг ажилтнаа эсэн мэнд гаргаж авсан. Хоёр операторчин барьж байсан техниктэйгээ, насос дээр ажиллаж байсан хоёр иргэний хамт байршил нь тодорхойгүй болж, нурангид дарагдсан. ОБЕГ, МХЕГ-аас холбогдох албаны хүмүүс ирж, аврах ажиллагааг зохион байгуулж байна. Одоогоор хоёр хүнийг эрэн хайж байгаа. Компанийн зүгээс осол гарсантай холбоотойгоор Онцгой байдлын аврагчдыг энд авчрах нисэх онгоцноос эхлээд техник тоног төхөөрөмж зэргээр хангаж ажиллаж байсан. Ослын талаар олон хүн асууж байгаа. Уурхайн карьерийг тойрсон хиймэл усан сан байгаа нь үнэн. Гэхдээ шороон нуралт усан сангийн уснаас болсон гэж манай компанийн зүгээс үзэхгүй байгаа. Хэрэв усан сангийн ус газрын хөрсний нягтаршилд гулсалт үүсгэж шороо нурсан бол өөр байдал илрэх ёстой. нуурын тогтсон ус, шороо нурсан газраар нэвт олгойдох ёстой. Өөрөөр хэлбэл, нуурын ус гоожсоор байгаа усны түвшин доошоо суух ёстой. Гэтэл усан сангийн усны түвшин дөрөв хоногийн турш яг хэвэндээ байгаа. Мөн нуурын ус булингартай шаргал өнгөтэй, хөрсний ус тунгалаг байгаа. Одоо шүүрч, гоожиж байгаа ус тунгалаг байна лээ. Өөр нэг шалтгаан нь энэ хавийн уурхайн хөрсний усны түвшин нэг ижил байдаг. Та бүхэн анзаарвал карьерийн нэг түвшин газарт тойрог бүслүүр хэлбэрээр ус шүүрч, зарим газраа хөлдсөн байгаа. Бид усан сангаа цаанаасаа батлагдсан техник эдийн засгийн үнэлгээний дагуу байршуулсан.Одон орон, геофизикийн хүрээлэнгээс манай компанийн энэ хавьд 4.0 баллын газарт хөдлөлт болсон гэж мэдэгдсэн. Бид өөрсдөө буруугүй болж үлдэх гээд үндэслэлгүй худал зүйл яриагүй гэдгийг онцолж хэлмээр байна. Манай компани ямар нэгэн хууль зөрчсөн тохиолдол байхгүй гэж үзэж байна. Гэхдээ хамгийн гол нь дөрвөн хүний амь нас хохирсон асуудал байгаа. Аврах, эрэн хайх ажиллагаа дуустал бид үүнээс өөр мэдээлэл хиймээргүй байна” гэв.

Бульдозерчин М.Ганхуягийн төрсөн ах М.Галхүү

М.ГАЛХҮҮ: ДҮҮГЭЭ АМЬД ГАРААД ИРЭХ ЮМ ШИГ Л ХҮЛЭЭЖ БАЙНА

Талийгаачдын ар гэрийн 60 гаруй хүн “Эко-Алтан Заамар” компанийн уурхайд ирцгээсэн юм. Ар гэрийнхнийг хэвлэлийнхэнтэй уулзуулахгүй байх бүх арга, ажлыг хийж байлаа. Харин бид ослын үед бульдозер жолоодож байгаад шороонд дарагдсан 53 настай, Орхон аймгийн харьяат н.Ганхуягийн төрсөн ах М.Галхүүтэй уулзаж ярилцлаа.

-Юуны өмнө танай ар гэрийнхэнд эмгэнэл илэрхийлье. Ослын талаар та хэзээ мэдсэн бэ?

-Гуравдугаар сарын 1-нд мэдсэн. Миний хоёр дүү “Эко-Алтан Заамар” компанийн уурхайд бульдозерын жолооч хийдэг байсан. Одоо шороонд дарагдчихаад байгаа дүү минь миний яг дараа төрсөн юм. Бидэнд ослын талаар ямар ч мэдээлэл алга байна. Дүүгээ эсэн мэнд гараад ирээсэй гэж маш их хүсч байна. Харамсалтай нь тэр ослоос ямар ч хүн амьд гарах боломжгүй байсан гэдгийг хамт ажиллаж байсан дүү минь хэлсэн. Үнэхээр их харамсаж байна. “Эко-Алтан Заамар” компанид маш их гомдож байна. Эрүүл саруул байсан дүү минь маш харамсалтайгаар амь насаа алдчихлаа шүү дээ.

-Талийгаач хэдэн хүүхэдтэй байсан бэ?

-Миний дүү дөрвөн хүүхэдтэй. Хамгийн бага хүүхэд нь ердөө хоёр сартай улаан нялзрай амьтан байна. Эхнэр нь нялх биетэй байгаа. Осол болсон гэдэг мэдээг дуулаад сэтгэл санааны маш хүнд цочирдолд орчихсон байгаа. нялх хүүхэдтэй болохоор энд авчирч зүрхэлсэнгүй. Бага хүүхдээ төрөхөд дүү минь ямар их баярлаж байсан гэж санана. Осолд орохынхоо урьд шөнө миний дүү эмэгтэй дүүтэйгээ шөнөжин утсаар ярьсан байна лээ. Яагаад ч юм хүүхэд байхын хөгжилтэй дурсамжаас эхлээд амьдралынхаа талаар хүнд хэцүү нөхцөлд ажиллаж байгаа гээд олон зүйл ярьсан гэсэн. Амьдралын төлөө нойр хоолгүй зүтгэж байсан дүү минь осолдчихлоо шүү дээ. Эхнэр, хүүхдээ үнсээд л “Аав нь ажлаасаа ирэхдээ гоё амттай зөндөө юм авчирна” гэж хүүхдүүддээ хэлчихээд л гэрээсээ инээгээд гарсан гэсэн. Дөрвөн хүүхэд нь аавыгаа ороод ирэх болов уу гээд бүлтийтэл хараад сууж байна. Энэ дөрвөн хүүхэд аавгүй өнчирч үлдлээ. Тэдний ирээдүй сайн сайхан байна гэсэн баталгаагүй болчихлоо. Компанийн зүгээс ямар тусламж үзүүлэх нь удахгүй тодорхой болох байх. Хууль хяналтын байгууллага энэ хэргийн үнэн зөвийг олох байх гэдэгт итгэж найдаж байна. Дүүгээ амьд гараад ирэх юм шиг л хүлээж байна. Онцгой байдлынхан хүнд нөхцөлд ажиллаж байгааг нүдээр үзсэн гэв.

Талийгаач залуус бүгд гэр бүлтэй. 0-2 насны хүүхдүүдтэй байсан гэдгийг эх сурвалжууд бидэнд хэлж байлаа. Өчигдөр 22:00 цагийн байдлаар аврах багийнхан үлдсэн хоёр хүнийг гаргаж чадаагүй, эрлийг маргааш үргэлжлүүлэхээр болсноо холбогдох албаныханд мэдээлсэн юм.

Гэрэл зургуудыг Ц.МЯГМАРСҮРЭН

Өдрийн сонин