Монголбанкны Мөнгөний бодлогын газрын мөнгөний бодлого, төсөөллийн хэлтсийн захирал Н.Ургамалсувдтай ярилцлаа.

Монголбанкнаас 2019 оны инфляцийн суурь төсөөллийг нэмэгдүүлсэн байна. Үүнийг нэмэгдүүлсэн гол хүчин зүйл, шалтгаан юу байсан бэ?

-          Монголбанк бодлогын шинжилгээг улирал бүр хийдэг. Өмнөх удаагийн инфляцийн төсөөллийг нэмэгдүүлж, 8 орчим хувь болгосон байгаа. Учир нь нэгдүгээрт, Улаанбаатар хотын инфляци 8 дугаар сарын байдлаар 10.5 хувьд хүрсэн. Үүний 3 нэгж хувийг махны үнийн өсөлт юм. Махны үнийн өсөлтийн улирлын хандлага нь жил бүрийн долоодугаар сараас эхлээд, найм, есдүгээр сард үргэлжлэн буурдаг байсан бол энэ жил хуучин шигээ байсангүй. Тухайлбал, долоодугаар сард үнэ нь өссөн. Үргэлжлээд наймдугаар сарын  эхний 3 долоо хоногийн турш өсч байгаад, сүүлийн долоо хоногт нь бага зэрэг буурсан. Есдүгээр сард мөн бага зэрэг буурсан. Гэхдээ энэхүү буурсан түвшин нь бидний төсөөлснөөс хамаагүй өндөр түвшинд хүрээд байна. Хоёрдугаарт, төрийн зохицуулалттай бараа, бүтээгдэхүүний үнэ сүүлийн саруудад нэлээд өслөө. Дулаан, цахилгааны үнэ түүнчлэн  дээд боловсролын төлбөр нэмэгдсэн нь инфляцийн 0.8 нэгж хувийг бүрдүүллээ.  Эдгээр нь нийлүүлэлтийн шалтгаантай инфляци юм. Нийлүүлэлтийн шалтгаантай инфляцийг бид өмнөх төсөөллөөр оны төгсгөлд буурна гэж үзэж байсан. Гэвч энэхүү бууралт нь бидний төсөөллөөс харьцангуй бага байгаа учраас инфляцийн төсөөллийг нэмэгдүүлсэн. Харин эрэлтийн шалтгаантай инфляцийн хувьд харьцангуй тогтвортой хэвээр байгааг онцлох хэрэгтэй. 

Нийлүүлэлтийн хүчин зүйлсийн нөлөөг бууруулахад ямар алхам хийх боломжтой вэ. Монголбанкны хувьд нийлүүлэлтийн хүчин зүйлсийн эсрэг хариу үйлдэл үзүүлэх нь зохимжгүй гэдгийг та өмнө нь хэлж байсан. Энэ чиглэлд Засгийн газартай хэрхэн хамтарч байгаа вэ?

-          Нийлүүлэлтийн шалтгаантай инфляцийн хувьд ихэнх нь богино хугацааны, түр зуурын шинж чанартай байдаг. Гэсэн ч зарим нэг нь дэд бүтэцтэй холбоотойгоор урт хугацаанд үйлчлэх эрсдэлтэй. Төрийн зохицуулалттай бараа, бүтээгдэхүүний хувьд дахиж үнэ нь өсөхгүй. Тэгэхээр энэ удаагийн өсөлтийн нөлөөлөл нь 12 сарын дараа арилна. Харин махны үнийн хувьд экспортын эрэлттэй холбоотойгоор дотооддоо өсч байгаа. Засгийн газрын зүгээс бодлогын зохицуулалтуудаа хийгээд явж байгаа гэж ойлгож байна.  

Эдийн засгийн хүлээлтийг харвал АХБ, Засгийн газар болон Монголбанкны зүгээс 2019 оны хувьд төдийлөн өөрчлөлтгүй байсан. Харин 2020 оноос эдийн засгийн өсөлтийн төлөвийг бууруулсан байна. Эдийн засгийн өсөлт буурах гол хүчин зүйлс нь юу байх вэ?

-          2020 оны өсөлтийг бид өмнөх төсөөллөөр 6 хувь байна гэж харж байсан. Харин одоо 5.6 хувь буюу 0.4 нэгж хувиар бууруулаад байгаа. Яагаад гэвэл юун түрүүнд уул уурхайн салбарын өсөлт буурна гэж харж байна. Энэ оны хувьд зэсийн баяжмал дахь алтны агууламж харьцангуй өндөр байгаа. Ирэх оноос энэ нь буурна. Ялангуяа Оюутолгойн алтны агууламж буурах нь нөлөөлнө. Хоёрдугаарт, газрын тосны үйлдвэрлэлийн өсөлт энэ онд өндөр байгаа. Тийм учраас суурийн нөлөөгөөр энэ оны хувьд төдийлөн өсөхгүй гэсэн хүлээлттэй байна. Нүүрсний хувьд ч бас төдийлөн өсөлт гарахгүй. Яагаад гэвэл дэлхийн зах зээл дээр ирэх оноос нүүрсний үнэ буурах төлөвтэй байна. Тийм учраас уул уурхайн салбарын өсөлт саарна гэж харж байгаа. Уул уурхайн бус салбаруудын хувьд өсөлт харьцангуй тогтворжих байх гэсэн хүлээлттэй байна. 

Уул уурхайн бүтээгдэхүүний гол худалдан авагч БНХАУ болон АНУ-ын хоорондын худалдааны дайн төдийлөн намжихгүй байна. Иймэрхүү гадаад орчны нөлөөлөл Монгол Улсын эдийн засагт ямар сувгаар, хэрхэн нөлөөлөх бол. Үүний эсрэг ямар бодлого хэрэгжүүлбэл зохистой вэ?

-          АНУ болон БНХАУ-ын хоорондын худалдааны зөрчилдөөн гүнзгийрч байгаа нь олон улсын зах зээл дээр тодорхой бус байдлыг нэмэгдүүлж байна. Тухайлбал, хоёрдугаар улиралд зэсийн үнэ буурлаа. Цаашдаа ч бас буурах төлөвтэй банйа. Үүнд нөлөөлж байгаа гол хүчин зүйл нь тодорхой бус байдал. Хятад бол зэсийн гол хэрэглэгч улс. Тэгэхээр хөрөнгө оруулагчдын хувьд тодорхой бус байдал үүсгэчихэж байгаа юм. Дэлхийн эдийн засгийн өсөлтөд ч энэ нь нөлөөлөх боломжтой. Тодорхой бус байдалтай холбоотойгоор зэсийн эрэлт буурснаар үнэ нь буурч байна. Тэгэхээр худалдааны дайны зөрчилдөөн нь манай улсын хувьд дэлхийн зах зээл дээр гаргаж буй гол түүхий эдийн үнээр дамжаад бидэнд нөлөөлж байгаа. Цаашдаа нүүрсний үнийг бууруулах эрсдэл бас бий. Алтны үнийн хувьд харьцангуй тогтвортой байна. Яагаад гэвэл АНУ бодлогын хүүгээ бууруулж байгаа учраас алтны үнийн өсөлт хадгалагдах төлөвтэй байна. 

Ярилцсанд баярлалаа.

Эх сурвалж: Блүүмбэрг ТВ